4. Midden in Christchurch is Cathedral Square. De kathedraal is honderdvijftig jaar oud en domineert het plein en de stad. Hier begon de geschiedenis van het Zuid-Eiland, toen de uitgeputte schepelingen van de eerste schepen uit Schotland en Engeland het maagdelijke eiland betraden. De Founding Fathers liggen op het plein begraven.
Er stroomt een heldere rivier door Christchurch, de river Avon, en er zijn parken met stenen beelden en altijdgroene bomen. Driehonderduizend mensen wonen hier in de hoofdstad van de Canterbury Plains. Ze lijken me nog tijdlozer dan de Aucklanders. Dit is een stad naar mijn hart, waar het verleden nog tastbaar is. In de verte ziet men de besneeuwde toppen van de Southern Alps.
Bij de oude gebouwen van de universiteit kan men ook het museum vinden. Dit museum geeft een goede indruk van de tijd der pioniers. Men heeft er een huiskamer en een drugstore en een smederij nagebouwd. Voor de smederij staat een echte koets met opgezette paarden. Levensgrote poppen in oude kleding beelden een oude vergiftigingsgeschiedenis uit. Men besteedt ook bijzonder veel aandacht aan het drankmisbruik. Sociale hulp werd alleen verleend aan wie van de fles afbleef.
Op het plein van de kathedraal is ook het zelfbedieningsrestaurantje, waar je brood en groente kunt kopen, en alle soorten vlees en vis. Ik, vegetariër, kan er terecht, en het is vlak bij mijn hotel. Verder is op het plein onder meer het oude postkantoor te vinden, en het gebouw van de Sociale Dienst.
Warner's Hotel op Cathedral Square kost dertien dollar per nacht. Mijn kamer is voorzien van een ligbad en een ingelijste tekst, de 'Desiderata Revised', waarin onder meer te lezen staat: "Loud and aggressive people are better than soft apathetic ones." Toen ik net op bed lag, kwam de receptionist vragen of hij in mijn bad mocht. Geheel in de geest van de 'Desiderata' riep ik op agressieve toon verontwaardigd "no!". Vanaf dat moment werd ik in het hotel met alle respect behandeld.
De juffrouw aan de balie zegt "maaibie" in plaats van "maybe", en rolt de "r". Dat is het Schotse accent van deze contreien. Zij zorgde voor de telefoonverbinding met Nederland. Schrok je erg, Marian, toen ik belde vanuit het Warner's Hotel naar de Korreweg in Groningen?

5. Tussen de meeuwen op het plein staat een telefooncel. Ik belde dr Robinson van de universiteit van Canterbury, zoals afgesproken, en kondigde aan dat ik er was en dat ik verbleef in Warner's Hotel.
De volgende ochtend werd ik vroeg wakker. Ik keek uit het raam en genoot van het ochtendgebeuren op Cathedral Square. Geen mens had een jas aan. Ik weet nog steeds niet of hier mensen leven die een jas bezitten. Ik kleedde me aan en nam de bus naar de universiteit.
De receptioniste bracht me naar de kamer van professor Petersen. Hij en dr Robinson heetten me hartelijk welkom, en zij bevestigden de gemaakte afspraken. Zoals je weet, Marian, was professor Petersen de eerste die mijn brieven beantwoordde. Hij schreef dat hij zelf ooit in Nederland was geweest en er toen lange fietstochten had gemaakt. Hij is een grote man met een imponerende kop: ogenplooi, kaal hoofd, en een puntbaardje. Robinson is een kleinere, levendige man. Gezamenlijk ontvingen ze me vriendelijk en beleefd.
Je weet wel, Marian, dat ik nog veel gecorrespondeerd heb met deze twee, en dat professor Petersen twee jaar later een beroerte kreeg, waarvan hij slechts langzaam herstelde. En je herinnert je vast en zeker het mooie Kerstgedicht dat hij ons stuurde.
Zij nodigden mij uit voor een party. Hierna liet professor Petersen mij de bibliotheek zien, en ik schonk hem een exemplaar van mijn proefschrift. Wij lunchten in de lounge samen met professor Gray, die me het een en ander vertelde over de bomen in Nieuw-Zeeland. De uitheemse bomen herkent men daaraan dat zij in de winter zonder blad zijn. Toen ik de universiteit verliet en over het pad door het gazon in de richting van de bushalte liep, overdacht ik dankbaar de nieuwe vriendschap die ik ervaren had.

6. Er volgde een kil weekend in Christchurch. Ik had in de stadsgids iets gelezen over traditionele gastvrijheid, en ik gaf me op voor een "maaltijd" bij een gastgezin. Maar omdat het gastgezin zo ver weg woonde dat ik er op stel en sprong met een dure taxi naar toe zou moeten, annuleerde ik de afspraak. Ik las de krant in een lunchroom met uitzicht op het standbeeld van Koningin Victoria. Er kwamen schoolmeisjes in uniform voorbij, en bussen met Maorivrouwen achter het stuur. In de krant las ik hoe progressief de Nieuw-Zeelanders zijn: ze sturen geen sportploegen naar Zuid-Afrika vanwege de 'apartheid'. Wel nodigen ze Zuid-Afrikaanse ploegen uit in Nieuw-Zeeland. Weken lang was de geplande match van de All Blacks tegen de Springboks voorpaginanieuws. Dit was wat de Nieuw-Zeelanders bezig kom houden. Zouden ze wel weten dat 'Springbok' eigenlijk een Nederlands woord is? Ze denken vast dat het iets met 'lente' te maken heeft ('spring' is Engels voor 'lente').
Ik at 'chips'n'vegetables tussen de meeuwen in het park. Vervolgens bracht ik de was naar de laundrette. In alle, alle winkels van Christchurch zijn de meisjes vriendelijk, fris en beleefd.
Ik besloot met de bus naar Sumner te gaan, het dorpje aan de Pacific Ocean. Als ik op de namen in het telefoonboek af mag gaan, wonen er veel Nederlanders. De oceaan is anders dan bij ons, tussen groen en blauw. Er is een smal strand met donker zand. De regenboog tussen de heuvels is heel dichtbij. Door de blauwe lucht drijven witte wolken. Overal zijn kleurige bloemen en groene bomen. Zou het niet heerlijk zijn om hier te leven en te sterven?

7. Omdat ik nogal hardhorend ben, sprak ik op de universiteit in de koffiepauzes met één man tegelijk, bijvoorbeeld met Kevin O'Meara over Galoistheorie en met David Robinson over zijn opgaven voor de wiskundewedstrijden op het Zuideiland. Toen ik met professor Petersen sprak over de Chinezen in Singapore en hun slechte uitspraak van het Engels, had ik niet in de gaten dat er een Chinese wetenschapper naast hem zat. Totdat de professor mij een signaal met zijn ogen gaf, en ik de koude blik van de Aziaat zag. Ik maakte meteen mijn verontschuldigingen.
Met mijn lezing over Galoistheorie wilde ik aantonen dat het onderwerp voor tweedejaars wiskunde studenten verteerbaar is, als men tenminste in concrete termen spreekt en de juiste voorbeelden gebruikt. Er waren zo'n twintig toehoorders, van wie de meesten tot de wetenschappelijke staf behoorden. Ook waren er enkele studenten. Men vond dat de lezing aan mijn doel beantwoord had, maar dat ik mijn uitspraak van het Engels nog wel kon verbeteren. Galoistheorie is bij uitstek geschikt voor een lezing als deze. Het is geweldig om voor zulke toehoorders te spreken over zulk een onderwerp.
Weet je dat Evariste Galois zijn theorie op negentienjarige leeftijd in de gevangenis op schrift heeft gesteld, en dat hij kort daarna stierf in een duel?
's Avonds sprak ik met Robinson en twee van zijn vrienden vergelijkenderwijs over het onderwijs in Nieuw-Zeeland en Nederland. Men doet hier in de vijfde klas schoolexamen, in de zesde klas examen voor toelating tot de universiteit, en in de zevende klas examen voor het krijgen van een stipendium. Men is hier dus niet bang voor een beetje competitie, en er wordt niet geloot.

8. Maar ik denk dat je wel nieuwsgierig zult zijn naar de party ten huize van dr Robinson, waarvoor hij me de volgende avond van Warner's kwam ophalen. Deze party werd gehouden omdat Robinson de volgende avond naar Engeland zou vertrekken voor een internationaal congres. Ik gaf mevrouw Robinson een boek over de zeventiende-eeuwse Hollandse kunstschilders en speelde een potje schaak met de zoon des huizes. Ik herkende enkele van mijn toehoorders van de vorige dag. Professor Petersen was het middelpunt.
Het viel niet mee om de kringgesprekken te volgen. Ik herinner me flarden van zinnen als "he would be an engineer" en "I could not believe it, honestly!". Stel dat ik les moet geven op een High School, en een flapdrol begint op een onverschillig toontje kiwi-Engels te knauwen! Een aardige dame vertelde me dat er op het platteland een tekort was aan wiskundeleraren, met name in de examenklassen. Ik kwam juist op tijd. Ik hoefde niet bang te zijn voor moeilijke leerlingen, er heerste orde en ze waren zo kwaad nog niet. Op jongensscholen gebruikte men het rietje nog wel eens.
Zo brachten we de avond door met hapjes en drankjes, met praatjes en een potje schaak. Ik herinner me dat er een wollen kleed op de vloer lag. Aan de muur hing een kaart van Engeland, waarop sommige plaatsen waren aangekruist. Ik was de laatste die weg ging, want Robinson zou me terug brengen naar Warner's Hotel.

9. Over mijn bezoek aan het Arbeidsbureau, de Education Department en het Civic Center kan ik kort zijn: "Work Permit" is het woord waarmee men beginnende buitenlanders afwimpelt. Als je geen werkvergunning hebt krijg je geen vestigingsvergunning, en als je geen vestigingsvergunning hebt krijg je geen werkvergunning. De Nederlandse consul in Christchurch gaf me een lijst van goede en goedkope pensions, waarvan ik later nog dankbaar gebruik zou maken.
Ik ging naar de universiteit om afscheid te nemen van professor Petersen, en nam de verblijfskostenvergoeding in ontvangst. Hij gaf me zijn boek over reeksen, en benadrukte dat ik altijd welkom was.
Toen ik terug in de stad was, maakte ik kennis met Jeff Cheyne, een werkloze jongere. Hij sprak me aan omdat hij dacht dat ik een Duitser was. De Duitse taal is een hobby van hem. We luisterden samen naar de wizard, die op Cathedral Square toespraken houdt over politiek en werkeloosheid. Daarna nodigde hij me uit voor een kopje thee. Hij woonde met een vijftal vrienden in een groot leeg huis met een televisietoestel dat toen nog net niet kapot was. Omdat Jeff zojuist zijn centjes had gekregen van de Social Service kwam er een bleke hippie op bezoek die zich zijn bloedsbroeder noemde.

10. De volgende morgen ben ik met de trein naar Dunedin gegaan. We vertrokken om twintig voor negen. Ik las een boek over Maori-kinderen en hun problemen op school in verband met een "restricted code of English". Tot aan Oamaru reden we door de Canterbury Plains, daarna door het wonderschone heuvellandschap van Otago. Wat moet het heerlijk zijn, op een heuvel in zo'n huisje te mogen wonen. In het oosten het witte strand, en de zon die rijst boven de oceaan. In het westen de bergen met haar witte toppen, en om je heen het gras en de bloemen. We arriveerden na ruim zes en een half uur reizen om kwart over drie in Dunedin.

Dunedin is prachtig gelegen aan een baai. Dit is de stad die in de negentiende eeuw groot is geworden door de komst der Schotse goudzoekers. In Warner's had men mij gewaarschuwd dat het er sneeuwde, maar de sneeuw was al weer weg. Nu het toevallig wat kouder was dan in andere jaren bleek dat onder de arme lieden behoefte aan dekens bestond. Men zamelde dekens in op basis van liefdadigheid.
Met twee oude dames woonde ik een kerkdienst bij in de anglicaanse kathedraal van sint Paulus. De dienst werd geleid door drie geestelijken en tien misdienaars, en dat allemaal voor drie kerkgangers. De misdienaars zaten elkaar te pesten terwijl de priesters ernstig hun plicht deden.
Ik nam mijn intrek in een gasthuis waar ook wat oude mannen woonden. Dat had ik beter niet kunnen doen! Het is onmogelijk te slapen op een hobbelig bed in een vervallen huis, zonder slot op de deur en met onguur volk in de buurt. Het was er smerig. Ik sliep toch nog even, en stond toen midden in de nacht op om een wandeling te maken, zoals ik ook in Auckland had gedaan. Overal stonden de flessen melk voor de deur die de melkboer er al had neergezet, zelfs voor de deur van de wapenhandelaar. Toen de ochtend gloorde begaf ik me weer in huis. Een schichtige man drentelde zenuwachtig naar de trap om te zien of hij al naar beneden mocht om zijn ochtendboterham te verorberen. In de ontbijtzaal at ik het oude brood met de koude thee, en converseerde met een snotterige Maori. Ik vertelde hem een wiskundegrapje, maar hij barstte al in oorverdovend lachen uit vóór ik de clou verteld had. Hij vertrouwde me toe dat hij de Zuid-Eilanders als mens hoger had dan die van het Noord-Eiland.
Ik bracht een bezoek aan het Early Settlers Museum, dat vol hangt met foto's van de overleden burgerij. Dit museum ligt naast het station, en als je door de lange rechte straat in de verte naar de horizon keek, zag je de zon boven de bergen staan.
Daarna stapte ik in de bus die me terug zou brengen naar de stad waar ik de vorige dag nog was, Christchurch. Een busreis in Nieuw-Zeeland is zeer de moeite waard. Je komt door de kleine plaatsen en langs eenzame farms met honderden en duizenden schapen. Ik zag een schoolbus in Timaru, en opschriften als "Anne-Mieke" en "Yope Kalkstra".

11. Toen ik weer in Christchurch was, werd het al donker. Ik raadpleegde de lijst met onderkomens van de Nederlandse consul en nam mijn intrek bij een vriendelijke mevrouw. Hier kreeg ik eindelijk een goed ontbijt. Ze had het de vorige avond al klaar gezet.
In de vroege morgen nam ik de trein naar Picton. Het regende en de trein was minder gerieflijk dan de "Southern Express" die tussen Christchurch en Dunedin rijdt. Na enkele uren reizen stopten we in Kaikoura. Maar het was niet méér dan een sanitaire stop. We stonden te dringen voor de toonbank van het stationsrestaurantje om de slappe koffie en een wit broodje met sla en kaas te bemachtigen. En dan ging de reis weer voort. In de middag kwamen we in Picton aan. Picton is als een kleurenfoto in een fotoboek, zoals "De Schoonheid van Nieuw-Zeeland". Maar ik had niet veel tijd om rond te kijken, want de veerboot naar Wellington lag al klaar om te vertrekken. Vaarwel, Zuider Eiland!
De overtocht duurde drie uur. Cook Strait is zulk een wilde zeestraat dat je net niet misselijk wordt als je alle tijd stil in een stoel blijft zitten en je ogen dicht knijpt. Toen stond ik in een stormachtig Wellington, waar de regen met bakken uit de hemel viel. Een politie-agent wees me een net middenkasse-hotel, waar ik prima geslapen heb. En nog was ik niet aan het einde van mijn reis, want de plaats waar ik eerst zijn moest was Palmerston North.
Ik reisde in enkele uren door naar mijn bestemming. Toen ik uit de trein stapte zag ik in de verte de plattelandsstad in het vlakke land. Ik viel op een bank van de stationswachtkamer in slaap. Toen ik wakker werd was het wederom avond. Een paarse lucht hing boven de huizen aan de horizon.

12. Palmerston North is een welvarende plaats met brede straten en veel glas. Ik nam mijn intrek in een eenvoudig gasthuis voor tien dollar per nacht. Je kon er redelijk slapen, maar ik kreeg een afschuwelijk ontbijt. Of lust jij 's morgens weetabix in water, aardappelen en thee en koude spaghetti?
Ik bracht mijn vuile witte broek naar de dry-cleaner en ging in mijn nette grijze pak naar Massey University. Professor Hayman en zijn staf ontvingen me beleefd en boden me een kamer om te werken. Ik bestudeerde er een artikel over Galois-theorie dat ik in Christchurch van Kevin O'Meara gekregen had. In de pauzes sprak ik met hen over perfecte codes en over de automath-bewijzen in de verzamelingentheorie. Een gebaard staflid beval me Australië aan. En hoewel ik veel, erg veel, applaus kreeg voor mijn lezing ten overstaan van dertig toehoorders, bleek mij al gauw dat men hier niet erg veel voor mij kon doen. Ik besloot geen tijd te verliezen, en nam afscheid van deze vriendelijke, maar afstandelijke mensen.
De volgende morgen sloeg ik het ontbijt in het gasthuis over, en waste me in het openbare toilet op het raadhuisplein. Daarna liep ik een deftig hotel binnen om me te scheren, want in het gasthuis hadden ze niet het juiste voltage. De broek die ik vervolgens terug haalde bij de drycleaner, was nog steeds niet schoon. Ik at bij "meals and take-aways" en begaf mij naar het Railway Station. Daar stapte ik in de luxueuze "Silver Fern", waar een gedienstige steward mij meteen van koffie voorzag, en sterke ditmaal. Ik reisde terug naar Wellington.
Nu moet ik je eerst eens vertellen wat ik hier onderweg in de krant las. Ergens in Nieuw-Zeeland is er een kat die ondergoed steelt, en er een verzameling van aanlegt. En in de woestijn van Australië was er een kleuter die vijftien kilometer langs een eenzame weg liep om hulp te halen, nadat de auto waar hij en zijn vader in zaten van de weg was geraakt. De vader was buiten kennis, maar de kleuter liet zich niet van de wijs brengen. Het was nacht, en hij verschool zich in de bosjes als er een auto langs kwam. Zijn vader had immers gezegd dat hij nooit met vreemden mee moest gaan.